2020-04-04
Temat prawidłowej segregacji jest obecnie bardzo popularny w społeczeństwie. Media co raz chętniej piszą o ekologii oraz czarnych wizjach przyszłości, mówiących o zbliżających się czasach walki o zasoby i „utonięciu” ludzkości w śmieciach. Instytucje państwowe, różnego typu organizacje pozarządowe oraz prywatne firmy, przykładają dużą wagę do edukacji w zakresie selektywnej zbiórki. Nie powinno więc dziwić, że w powszechnej świadomości wyrzucanie odpadów do odpowiednio oznaczonych kontenerów, rozwiązuje problem ich negatywnego wpływu na środowisko i sprawia, że mamy tak zwane „czyste sumienie”. Tymczasem selektywna zbiórka odpadów nie jest wcale jedynym, a co ważne – nie jest najbardziej proekologicznym, sposobem postepowania z odpadami. Stanowi tylko jeden z etapów właściwego gospodarowania nimi i aby była skuteczna, musi funkcjonować w szerszym kontekście, tj. w ramach hierarchii postępowania z odpadami.
Hierarchia sposobów postępowania z odpadami została opisana w jednej z unijnych dyrektyw i wyznacza szereg wytycznych dla przedsiębiorców, które określają kolejność działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz skutecznego gospodarowania nimi. W ten model ograniczania negatywnego wpływu odpadów na środowisko wpisuje się zasada 3R (Reduce, Reuse, Recycle). Chociaż hierarchia odpadowa powstała z myślą o zmianie sposobów produkcji przemysłowej oraz reorganizacji gospodarki komunalnej, to sprawdza się również w odniesieniu do zachowań konsumenckich. Każdy z nas może starać się wdrożyć ją do swoich codziennych zachowań, zmieniając swój dom na bardziej ekologiczny.
Reduce
Reduce (ograniczanie) polega na unikaniu kupowania zbędnych rzeczy, produktów jednorazowych i takich, których przydatność jest krótkotrwała. Wyrazem troski o środowisko jest również rezygnacja z towarów nadmiernie opakowanych – każdy z nas powinien wybierać takie produkty, które nie generują odpadów opakowaniowych lub generują je w mniejszej ilości niż ich zamienniki. Idąc na zakupy pamiętajmy, aby zabrać z domu własne torby, dokonywać świadomych wyborów i kupować jedynie te produkty, których rzeczywiście potrzebujemy, gdyż przekłada się to na graniczenie zużycia surowców, wody i energii oraz redukcję odpadów.
Reuse
Reuse (ponowne wykorzystywanie) to dawanie „drugiego żucia” przedmiotom, które w przeciwnym razie trafiłyby do kubła na śmieci. Przed wyrzuceniem czegokolwiek należy się zastanowić, czy dany przedmiot rzeczywiście stał się już odpadem. Może nadaje się do dalszego zastosowania (np. puste słoiki po produktach spożywczych) lub wykorzystania w innym celu, niż było to pierwotnie zakładane (np. ścierki do sprzątania zrobione ze starych ubrań, pudełka po lodach służące, jako pojemniki na żywność). Warto również zastanowić się, czy stare rzeczy można oczyścić lub naprawić. Pamiętajmy, że często to, co dla nas jest niepotrzebne, może przydać się innym, dlatego dobrze co jakiś czas urządzać „garażowe wyprzedaże” lub wystawiać niepotrzebne produkty na aukcje internetowe . Dobrym pomysłem jest także wymienianie się niepotrzebnymi rzeczami ze znajomymi lub przekazywanie ich potrzebującym – wyrzucanie to ostateczność.
Recycle
Nie wszystkie przedmioty nadają się do ponownego użytku i nie wszystkie można naprawić czy odnowić. Do naszych koszy trafiają jednak odpady, które można przetworzyć i ponownie wykorzystać do wyprodukowania nowych rzeczy. I tu z pomocą przychodzi recykling (segregowanie do powtórnego przetworzenia). Dzięki recyklingowi możemy zmniejszyć ilość śmieci trafiających na składowiska. Dobrze posegregowane odpady, to wartościowe surowce, z których można zrobić np. nowe opakowania, papier, materiały budowlane, a nawet ubrania. Ponowne wykorzystanie surowców, to także ograniczenie pozyskiwania ich z natury (np. poprzez wycinkę drzew, wydobycie surowców z ziemi) oraz mniejsze zużycie energii przy ich przetwarzaniu (często łatwiej przetworzyć surowce wtórne, niż pierwotne). Jedynie odpowiednio posegregowane i niezanieczyszczone odpady mogą posłużyć, jako surowce, dlatego tak ważne jest, aby wyrzucać je do odpowiednich pojemników.
Hierarchia działań wyrażona w zasadzie 3R przynosi najwięcej korzyści dla środowiska. Warto pamiętać, że im bardziej ograniczymy swój konsumpcyjny styl życia, więcej produktów wykorzystamy ponownie lub zrecyklingujemy, tym mniejsze będą góry odpadów na wysypiskach. Poddawane składowaniu lub w inny sposób usuwane są tylko te odpady, w stosunku do których nie ma zastosowania żadne z działań zasady 3R.
